|
Üriner Sistem Taş Hastalığı Böbrek taşı dünyada yaygın sağlık sorunlarından biridir. Ülkemiz sıcak olması nedeniyle taş kuşağında olan ülkeler arasındadır. Maalesef taş oluşumu çocuklarda tekrarlayıcı olabilmektedir. Bu nedenle taş oluşumunun nedeni belirlenerek tekrarlar önlenmelidir. İklim, genetik özellikler , diyetteki alışkanlıklar (az su içme, obezite, fazla tuz ve hazır gıda tüketimi, vb), sosyo ekonomik faktörler taş oluşumunda önemlidir. İdrar yolu anormalliği ya da idrar yolu enfeksiyonu, bazı ilaçların alınması da (idrar söktürücüler, fazla miktarda C ve D vitamini, kalsiyum desteği, antibiyotikler, vb) taş oluşumu için risk faktörleri arasındadır. Hangi durumlarda taştan şüphelenilmelidir? Ani başlayan karın ve/veya yan ağrısı, idrar renginde koyulaşma (kanama varsa), sık ve ağrılı idrar yapma, hatta idrar yapamama (taş idrar çıkış yerini tıkamış ise) taş hastalığının belirtisi olabilmektedir. Taş olduğu hangi tetkikle anlaşılır? Taşların önemli bir kısmı düz karın grafisi ya da ultrasonografi ile saptanabilmektedir. Şüpheli durumlarda kontrastsız tomografi en iyi tekniklerden biridir. Radyasyon oranı en düşük olan tomografi tercih edilmelidir. Taş teşhis edildikten sonra “neden oluştuğu” konusunda ipucu veren tetkikler yapılmalıdır: Kan ve idrarda elektrolitler-mineraller (sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, magnezyum), böbrek fonksiyon testleri, ürik asit, vitamin D düzeyi, parathormon, kan gazı, idrar analizi, idrar kültürü, idrarda sitrat ve okzalat düzeyi, vb. Bazı olgularda genetik testler yapmak gerekebilir. Taş varsa ne yapılmalıdır? Bol sıvı alımı sağlanmalıdır. Aağrı kesiciler ve kas gevşeticiler uygun dozda, uygun kişilere önerilebilir. Tuz alımı azaltılmalı, yüksek früktoz içeren gıdalardan kaçınmalıdır. Kalsiyum alımı ihtiyaca uygun olan miktarda sağlanmalıdır. Taşa bağlı tıkanıklık varsa ve düşme ihtimali yoksa cerrahi müdahele gerekebilmektedir. *Düşen veya cerrahi olarak çıkarılan taş mutlaka analiz edilmelidir. Taşın cinsi saptanırsa tekrarların olmaması için önlem alınabilecektir.
|